فن هوا

به طور کلی فن ها دستگاهی هستند که از آن ها برای تولید جریان در داخل یک سیال که معمولا گازی مانند هوا است، استفاده می شود. این کار با چرخش تعدادی پره متصل به یک هاب و شافت که توسط یک موتور و یا توربین رانده می شوند، انجام می شود. دبی فن ها از حدود 6 الی 60000 متر مکعب در دقیقه می باشد و بسته به نیاز فضا در محاسبات تاسیساتی مشخص می شود. نام دیگر فن ، دمنده هوا است.

فن ها شامل یک مجموعه دوار از تیغه ها یا پره ها هستند که در هوا حرکت ایجاد می کنند. معمولا اجزای آن در داخل نوعی محفظه قرار می گیرند که ممکن است جریان هوا را به صورتی هدایت کند که مانع برخورد اشیا با پره های فن شود و ایمنی را افزایش دهد. بیشتر فن ها به وسیله موتور الکتریکی رانده می شوند. اما منابع دیگر توان از جمله موتور هیدرولیکی و موتورهای احتراق داخلی نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.

فن ها انواع مختلفی دارند. بعضی از این محصولات در سیستم های تهویه مطبوع و کانال کشی هوا استفاده می شوند که بسته به نیاز و کاربرد در خارج فضا یا در مسیر کانال کشی قرار می گیرند.

بعضی از این محصولات در داخل فضاها بیشتر در مقیاس صنعتی جهت بهبود کیفیت هوا برای مثال غبارگیر، تصفیه هوا، مکش دود و بوگیر از انواع آن هستند.

انواعی نیز جهت مکش و تصفیه هوا در داخل تونل ها و یا فضاهای صنعتی خاص مثل مرغداری ها و گلخانه ها می باشند.

فن هوا چیست؟

فن هواکش به وسیله گفته می شود که توسط چرخش یک پروانه می تواند باعث جابجایی هوا در محیط شود. لازم است بدانید که حرکت پروانه و ساز و کار کلی فن ها می تواند به گونه ای باشد که که حالت مکش و یا دمش ایجاد نماید. به همین دلیل فن های هوا را در دو دسته کلی فن مکنده و فن دمنده هوا قرار می دهند.

کاربرد فن هوا چیست؟

کاربرد اصلی فن های هوا انتقال هوا از نقطه ای به نقطه دیگر با استفاده از حرکت پره های قدرتمند می باشد. اما این عمل می تواند به صورت دمش هوا و یا مکش هوا باشد. در نتیجه این امر، هوای تازه جایگزین هوای موجود در محیط را می گیرد و به این صورت هوای محیط مورد نظر تهویه می شود و می توان کاربرد اصلی فن هوا را تامین هوای تازه دانست.

در چه فضاهایی به فن هوا نیاز است؟

معمولا در محیط هایی که فضای کمی وجود دارد و از سوی دیگر نیاز است تا هوا در گردش باشد و از نقطه به نقطه دیگر انتقال یابد، از تهویه هوا استفاده می شود. یک یاز ارکان مهم هر سیستم تهویه هوا فن های هواکش می باشد که همانطور که اشاره کردیم به صورت دمنده و یا مکنده از آن استفاده می شود.

خرید فن هوا

باید توجه داشت که در هنگام خرید فن هواکش عوامل مهمی وجود دارند که می تواند به نصب راحت تر و یا حتی استفاده بهتر از آن کمک نمایند. در ادامه به برخی از این موارد اشاره خواهیم نمود.

1. محل نصب فن هوا : حتما لازم است تا فن را در محلی نصب نمایید تا در بهترین حالت برای تهویه قرار داشته باشد. برای مثال در محل هایی مانند آشپزخانه، حمام و دستشویی و … می بایست در مکان هایی نصب گردد تا عملکرد بالا و راندمان خوبی داشته باشد.
2. ارتفاع هواکش: ارتفاع محل نصب فن از سقف یکی از عوامل مهمی است که به ویژه برای تخلیه هوای گرم می بایست مورد توجه قرار بگیرد. به عنوان مثال برای نصب و جانمایی هواکش آشپزخانه باید آن را در نزدیکی سقف در نظر گرفت. چرا که محل انباشت هوای گرم به علت سبک بودن آن، در نزدیک سقف است. بنابراین با تعبیه فن آشپزخانه در بالای دیوار و نزدیک سقف می توان امکان تخلیه کامل و مکش هوای گرم را فراهم آورد.
3. اندازه محیط : لازم است تا بر اساس فضای مورد نظر و همچنین حجم هوایی که در آن وجود دارد و یا تولید می شود؛ اندازه فن، قدرت و ظرفیت آن نیز تعیین شود. به عنوان مثال فن هوا که در سرویس های بهداشتی مورد استفاده واقع می شود؛ علاوه بر اینکه رطوبت موجود در هوا را از محیط خارج می نماید؛ همچنین در از بین بردن باکتری ها و سایر عوامل بیماری زا نیز نقش مهمی ایفا می کند. اما آنچه در اینجا حائز اهمیت می باشد؛ استفاده از یک فن هواکش متناسب با فضای حمام و دستشویی و همچنین میزان بخارات آب تولید شده در آن می باشد.
4. نزدیکی فن هوا به پنجره ها و سایر منافذ و مجرا های ورود و خروج هوا : باید توجه داشت که در محیط چه تعدا پنجره وجود دارد و هرکدام چه مقدار از هوا را می توانند عبور دهند. به عنوان مثالی دیگر از فن هوا که در آشپزخانه ها و یا حمام و دستشویی به کار گرفته می شود؛ می توان به این نکته اشاره نمود که اگر در این محیط ها پنجره ای وجود دارد که می تواند به خوبی هوای موجود در آشپزخانه را به بیرون هدایت نماید؛ دیگر نیازی به استفاده از فن های پر قدرت نمی باشد. به علاوه اینکه استفاده از فن در حالی که فن هوا در حال کار است و پنجره هم باز است؛ می تواند کارکرد فن را عملا بی اثر نماید.
5. اندازه فن هوا: برای اندازه گیری هواکش می بایست به قطر لوله تهویه و یا کانال هوایی که قرار است تا فن به انتهای انشعاب آن متصل شود؛ توجه کنیم. به عنوان مثال یک لوله سایز 20 سانت نیازمند یک فن هوا سایز 20 می باشد. فن 20 سانت به این معنی می باشد که قطر پروانه هواکش 20 سانتی متر است.
6. مساحت فضا : میزان تهویه مورد نیاز برای یک فضا، مهم ترین عامل برای خرید یک هواکش برای آن فضا به شمار می رود. همانطور که می دانیم میزان هوای منتقل شده در هر دقیقه در یک فضا با CFM اندازه گیری و تعیین می شود. به عنوان مثال اگر فضای مورد نظر کمتر از 5 متر مکعب باشد؛ لازم است تا از یک فن هوا با ظرفیت 50 CFM استفاده کنیم. به همین ترتیب اگر فضای مورد نظر بزرگتر باشد لازم است تا از فن با CFM بیشتری استفاده شود.
7. صدای فن هوا : می توان اینطور بیان نمود که صدایی که با چرخش پره های فن تولید می شود متناسب با در موتور آن دارد. اما لازم است تا بر اساس این مورد میزان صدایی که تولید می کند را نیز در نظر داشته باشید که آیا این مقدار از صدا در محیط شما را آزار می دهد یا خیر. به طور کلی مقدار صدای تولید شده توسط فن هوا نباید از بازه 0.5تا 1.5  دسی بل بیشتر باشد. زیرا در غیر اینصورت می تواند موجب ایجاد آلودگی صوتی در محیط شود. اما این موضوع به مساحت و حجم فضای مورد نظر نیز بستگی دارد. به این معنا که در محیط کوچکی مانند آشپزخانه و یا حما و دستشویی صدای زیاد فن می تواند کاملا آزار دهنده باشد؛ اما در محیط های بزرگتر این صدا شاید در میان هیاهوی موجود در محیط اصلا به نظر نیاید و شنیده نشود.
8. سهولت تمیز کردن فن هوا: نظافت هواکش یکی از مهم ترین عواملی است که در صورت رعایت نکردن آن می تواند راندمان و عملکرد فن را به طرز چشمگیری کاهش دهد. تمیز کردن فن هوا می بایست به صورت دوره ای و به طور کامل انجام پذیرد. به این ترتیب فن می تواند هوای تازه، تمیز و با کیفیت را به خوبی جایگزین هوای نامطلوب داخل نماید. از سوی دیگر این کار می تواند طول عمر مفید فن هوا را تا میزان قابل توجهی افزایش دهد. بنابراین لازم است تا در هنگام خرید فن هوا به این نکته نیز توجه داشته باشید که امکان تمیز کردن همه قسمت های آن پس از نصب فراهم باشد.
9. فن هوا پلاستیکی یا فلزی : باید توجه داشت که در برخی مکان نیاز است تا از فن هایی با قدرت بیشتر استفاده نمود. این موضوع به آن دلیل است که هم استفاده از فن به صورت دائمی و هر روز می باشد و هم میزان هوایی که قرار است تهویه کند بسیار زیاد می باشد. بنابراین لازم است تا از فن هوا با پره های فلزی و پرقدرت استفاده شود. مانند فن هوا صنعتی که در کارخانه های مورد استفاده قرار می گیرد. البته باید توجه داشت که استفاده از فن هوا فلزی می تواند میزان صدای تولید شده توسط آن را نیز افزایش دهد. در مقابل فن هوا پلاستیکی برای فضا های کوچکتر مانند منازل مسکونی و ادارات به کار گرفته می شود که قدرت مکش زیادی لازم ندارد و صدای کمتری را نیز تولید می کند.
10. برند فن هوا : یکی از موارد دیگری که می تواند در عملکرد و راندمان فن های هوا موثر باشد؛ برند آن می باشد. به عبارت دیگر برند هر فن می تواند مدل، نوع قطعاتی که برای ساخت فن مورد استفاده قرار می گیرد و … مشخص می نماید. بنابراین برند آن می تواند بر روی کیفیت اثر بگذارد. به همین دلیل است که گفته می شود مدل های مختلف در نوع کاربرد و میزان صدای تولیدی متفاوت هستند.

فن صنعتی

این نوع از فن ها مناسب محیط های کارگاهی و کارخانه های مختلف می باشند که صرفا جهت تهویه هوای به کار برده می شوند. البته از هواکش یا فن صنعتی به عنوان رطوبت گیر نیز استفاده می شود. به طور کلی این فن هوا برای انتقال هوای آلوده ، گاز های سمی با بوی نامطبوع، دود و گرد و غبار و ذرات ریز و … به خارج از محیط کار و جایگزینی هوای پاک و تازه در محیط های صنعتی مورد استفاده واقع می گردد.

فن های صنعتی دارای دور موتور بالاتری می باشد که همین موضوع سبب می گردد تا بسیار پرقدرت تر به عمل تهویه هوا بپردازد. اما می توان اینطور بیان نمود که جت فن ها یا هواکش های صنعتی نیز مانند سایر مدل های خانگی و … دارای ساز وکار و ساختار تقریبا مشابهی می باشد. آنچه در اینجا متفاوت است توان مصرفی و قدرت فن هوا صنعتی می باشد.

فن سانتریفیوژ

ساختار این فن هوا به گونه ای می باشد که سرعت هوای ورودی به داخل فن هوا به وسیله یک پروانه، افزایش می یابد. همچنین جریان هوا به صورت شعاعی می باشد. به عبارت دیگر جریان هوای ورودی در جهت محور شفت می باشد اما به دلیل وجود نیروی گریز از مرکزی که توسط پروانه ایجاد می شود؛ جهت جریان هوای خروجی 90 درجه گردش می کند. هوا از مرکز وارد فن سانتریفیوژ می گردد و از اطراف خارج و در محیط پخش می شود. معمولا محفظه این دستگاه به صورت حلزونی شکل ساخته می شود تا به ورود حجم بیشتری از هوا کمک نماید. با کمک یک محرک یا کوپلینگ مستقیم و یا یک تسمه به عنوان کوپلینگ غیر مستقیم می توان دستگاه را راه اندازی نمود.

ایجاد جریان هوا با دبی پایین ولی با فشار بالا از مشخصه های اصلی این فن هوا به ویژه فن سانتریفیوژ فشار قوی می باشد. جهت کنترل هوا همچنین می توان از دمپر، بادگیر و یا تیغه های هادی بهره برد. فن سانتریفیوژ دارای مدل های متنوعی می باشد که هریک بنا بر ساختار، ویژگی ها و کاربرد خاصی دارد. کاربرد این فن هوا شامل مواردی همچون فرآوری مواد، تهویه، رطوبت گیری، تبرید، کنترل آلودگی هوا، انتقال گرد و غبار، تامین هوای مورد نیاز برای احتراق و … می باشد.

فن سانتریفیوژ دارای سه مدل می باشد که عبارت است از :

• فن سانتریفیوژ منحنی به جلو یا فوروارد

ساختار این فن هوا به گونه ای است که زاویه پره های آن هم جهت با جهت چرخش فن می باشد که موجب می گردد تا جریان هوا حرکتی مماسی داشته باشد. اغلب برای این نوع از فن ها از پره هایی با ضخامت کمتر استفاده می شود تا راندمان و عملکرد بهتری به دست آید.

• فن سانتریفیوژ منحنی به عقب یا بکوارد

در این مدل جهت انحنای پره ها در خلاف جهت چرخش هواکش است که در دو نوع پره ثابت و منحنی طراحی و تولید می گردد. راندمانی این مدل نسبت به مدل فوروارد بیشتر است و دارای صدای کمتری نیز می باشد.

• فن سانتریفیوژ شعاعی

این مدل دارای پره هایی تخت و بلند تر نسبت به دو مدل قبلی می باشد که همین موضوع باعث می شود تا بتواند هوای حاوی ذرات ریز و گرد و غبار را به داخل بکشد. این فن بازدهی زیادی در مقایسه با مدل های فوروارد و بکوارد ندارد اما به دلیل تخلیه آلاینده و ذرات ریز از محیط، کاربرد بسیاری دارد.

• فن بین کانالی (باکس)

هواکش بین کانالی جهت تخلیه هوا از طریق کانال های هوا مورد استفاده واقع می شود. کوچک بودن سایز این فن هوا و همچنین قیمت مناسب آن نسبت به سانتریفیوژ ها موجب محبوبیت این فن هوا شده است. البته فن بین کانالی هرگز نمی تواند قدرت مکشی در حد فن های سانتریفیوژ را ارائه دهد. در این میان نمونه های از این فن تحت عنوان فن بین کانالی باکس وجود دارد که به صورت چهارگوش و مستطیلی برای استفاده در انشعابات کانال های چهارگوش تولید می گردد.

• فن آکسیال (مرغداری و گلخانه ای)

این فن دارای ساختاری می باشد که به دلیل دارا بودن نوع خاص از پروانه که در جهت جریان هوا حرکت می نماید به این نام معرف شده است. در واقع این فن به گونه ای عمل می نماید که هوایی که در طی یک جریان موازی با محور دستگاه وارد شده است؛ در همان جهت نیز به خارج انتقال می دهد. به همین دلیل می تواند حجم قابل توجهی از هوا را در یک جهت و با فشار پایین تولید نماید که این مورد از ویژگی های منحصر به فرد فن آکسیال به شمار می رود.

• فن بادی

این فن با استفاده از نیروی محرکه باد و بدون دخالت جریان الکتریکی کار می کند. از فن بادی جهت تهویه و مکش های داخل سالن های برگ، سوله ها، انبار ها و … استفاده می شود. این فن هوا از پره هایی موازی با انحنای رو به بیرون ساخته می شود که می تواند جریان هوا را که از شرق به غرب می وزد به عنوان نیروی محرک وارد محفظه کلاهی شکل آن نماید و عمل تهویه هوا را انجام دهد.

• روف فن

این فن هوا که به عنوان روف تاپ و یا هواکش قارچی نیز شناخته می شود؛ دارای طراحی به صورت اگزاست افقی می باشد. روف فن برای کار مداوم طراحی شده است و دارای یک فیلتر جهت جلوگیری از ورود حشرات می باشد. این دستگاه دارای یک درپوش جهت جانمایی و محافظت از فن در پشت بام می باشد که با کمک یک صفحه جهت تسهیل در نصب بر روی بام متصل می گردد.

کولر سلولزی صنعتی

این کولر دارای خاصیت خنک کنندگی تا 0 درصد بیشتر از کولر های آبی می باشد و راندمان تبخیر آن نیز بالای 80 درصد است. استفاده از پد های سلولزی به جای پوشال موجب ثابت ماندن راندمان خنکی کولر می شود که می تواند عمر مفید آن را نیز افزایش دهد. امکان کانال کشی هوا و استفاده در محیط های مختلف برای این فن هوا وجود دارد. لازم به ذکر است که با توجه به حالت فیلتراسیونی که پد های سلولزی در کولر های سلولزی دارا هستند م یتوا از ورود میکروب ها و انواع آلاینده ها به محیط داخل همراه با هوای خنک جلوگیری نمود.

دستگاه تصفیه هوا

همه روزه در محیط خارج آلاینده های زیادی از طریق خودرو ها، ماشین آلات صنعتی و … در شهر ها به ویژه شهر های بزرگ و صنعتی تولید می گردد. در مقابل نیاز است تا برای کم کردن اثر مخرب و کشنده ای که این آلاینده ها و گازهای سمی بر روی سلامت انسان دارند؛ از دستگاه تصفیه هوا استفاده نمود. هوا در داخل این دستگاه مانند دستگاه تصفیه هوا Ductivo SD4 بر اساس تکنولوژی ساخت، مدل و ساختار آن، از چند فیلتر عبور می نماید و در هایت هوایی سالم و تمیز وارد محیط می گردد.

دستگاه تصفیه هوا دارای انواع متفاوتی از قبیل رومیزی، ایستاده، پرتابل و یا همراه، مخصوص خودرو و … می باشد. فیلتر کردن هوا در دستگاه های تصفیه هوا به دو صورت فیلتر فعال و غیر فعال صورت می گیرد. در روش فیلتراسیون فعال نیزای به تعویض فیلتر ها به صورت دوره ای نمی باشد؛ اما می بایست به این نکته توجه داشت که به دلیل یونیزه رکردن آلاینده ها، مقادیری از گاز ازن تولید می گردد که می تواند در طولانی مدت منجر به در قفسه سینه، سرفه و یا گلودرد شود. اما در فیلتراسیون غیر فعال، هوا از یک طرف دستگاه وارد و پس از عبور از چندین فیلتر متفاوت، از سوی دیگر آن خارج می گردد.

دستگاه غبارگیر

معمولا از این دستگاه در مکان هایی استفاده می شود که به دلیل شرایط موجود، گرد و غبار زیادی تولید می شود. به عنوان مثال در بسیاری از کارخانه ها و یا کارگاه های صنعتی در اثر فعالیت مداوم دستگاه ها و ماشین آلات صنعتی، ممکن است گرد و غبار، تراشه، براده و ذرات ریز در محیط اطراف پراکنده شود. این مواد به ویژه برای افرادی که در آن محیط مشغول کار و فعالیت هستند می تواند بسیار مضر باشد. بنابراین لازم است تا به وسیله یک دستگاه غبار گیر مانند دستگاه غبارگیر Ductivo SD5 به محیط خارج منتقل شوند. این دستگاه در دو مدل کلی مورد استفاده قرار می گیرد. مدل اول دارای یک یونیت پرتابل و متحرک می باشد که به راحتی به ره سو که اپراتور نیاز دارد کشیده می شود و می تواند با مکش ذرات، محیط مورد نظر را تمیز نماید. مودر دوم اما متحرک نیست و به صورت یک مکنده مرکزی با قدرت موتور بسیار بالا مورد استفاده قرار می گیرد. از این دستگاه در صنایع متفاوتی جهت انتقال تراشه ها و تمیز کردن فضای کار استفاده می گردد که عبارت است از : صنعت هوا و فضا، کارگاه های تعمیر خودرو، کارگاه های کابینت سازی، کارخانه های تولید مواد شیمیایی، صنایع وابسته به الکترونیک و تولید قطعات، کارخانه شیشه سازی، آزمایشگاه ها، کارخانه های تولید کاغذ، چوب بری، کارگاه های نجاری و …

دستگاه بوگیر

همانطور که از نام این دستگاه مشخص است؛ وظیفه اصلی آن از بین بردن بوی نامطبوع در محیط مورد نظر می باشد. اما این دستگاه می تواند با کمک یک یا چند فیلتر به تصفیه هوا در مقیاس بسیار کم نیز کمک نماید. البته وجود فیلتر هوا در ساختار دستگاه بوگیر به طور کلی به نوع و مدل آن بستگی دارد. اما بسیاری از این دستگاه ها دارای توان مصرفی بسیار بالا، قابلیت ضدعفونی و استریل کردن محیط و همچنین عملکرد فیلتراسیون هوا می باشند. در واقع این نوع از دستگاه های بوگیر مانند دستگاه بوگیر Ductivo SD6 به گونه ای طراحی شده اند که می توانند یون هایی را تولید نمایند که آلاینده ها و مواد آلرژی زای موجود در هوا را ازبین ببرند. از آن رو برای برای مکان هایی که بوی نامطبوعی در آن ها وجود دارد؛ مانند آشپزخانه ها، سرویس های بهداشتی و … کاملا مناسب می باشد.

دستگاه مکش دود صنعتی

دستگاه مکنده دود می تواند با از بین بردن دود و همچنین ذرات آلاینده موجود در محیط، موجب تصفیه هوا شود. در واقع این دستگاه در محیط های صنعتی و کارگاهی مورد استفاده قرار می گیرد که در آن به دلیل فعالیت ماشین آلات و تجهیزات مکانیکی، به صورت مداوم گازها، ذرات و … سمی وارد هوا می گردد. بنابراین لازم است تا یک فن پرقدرت با توانایی مکش بالا هوای آلوده را از محیط داخل به خارج هدایت نماید تا هوای تازه و مطبوع جایگزین آن شود. به عنوان مثال در برخی از محیط های کارگاهی دستگاه هایی وجود دارد که انرژی خود را از سوخت های فسیلی تامین می نمایند. در مقابل مقادیر قابل توجهی از دود را به عنوان خروجی آزاد می نمایند که لازم است تا حتما به وسیله دستگاه های مکنده مانند دستگاه مکش دود Ductivo SD7 از محیط کارگاه به خارج منتقل گردد. چرا که این گاز ها دارای آلاینده های سمی هستند که می تواند در طولانی مدت بر سلامت و حیات انسان تاثیرات مخرب و جبران ناپذیری داشته باشد.